Historia sukcesów polskich trenerów piłkarskich poza granicami Polski jest bogata, a jeden Maciej Skorża w Japonii wiosny nie czyni. Dlaczego przed laty było tak dobrze, a obecnie polscy trenerzy nie są cenieni poza granicami naszego kraju? Sprawdź, jacy trenerzy znad Wisły odnosili największe sukcesy w piłce międzynarodowej. Kto z różnym skutkiem próbował swoich sił w ostatnim czasie?
Maciej Skorża wygrał Azjatycką Ligę Mistrzów
Obecnie największy rozgłos polskim trenerom za granicą przynosi Maciej Skorża. Były trener m.n. Lecha czy Legii, a wielokrotnie kandydat na selekcjonera reprezentacji, niedawno osiągnął wielki sukces, jakim było wygranie z japońską drużyną Urawa Red Diamonds Azjatyckiej Ligi Mistrzów. Skorża w Kraju Kwitnącej Wiśni pracuje od listopada 2022 roku. Jego nominacja na trenera tamtejszej drużyny była sporą niespodzianką. Skorża po zdobyciu mistrzostwa Polski z Lechem z powodów osobistych zrezygnował w Poznaniu i przez pewien czas był bez pracy. Dla Macieja Skorży praca z Urawa Red Diamonds to powrót na kontynent azjatycki po kilku latach. Wcześniej prowadził m.in. reprezentację do lat 23 Zjednoczonych Emiratów Arabskich, a także zespół Ettifaq FC w Arabii Saudyjskiej. Teraz pracuje w jednym z najbardziej rozpoznawalnych zespołów w Japonii. W J-League Urawa Skorży zajmuje na razie miejsce w pierwszej ósemce, ale ma dwa mecze zaległe do rozegrania.
Sławomir Cisakowski buduje zambijską potęgę
W ostatnich tygodniach w Polsce pojawiły się informacje o tym, że Sławomir Cisakowski ma za zadanie zbudować zambijską potęgę. Były asystent w rezerwach Legii Warszawa został jednocześnie dyrektorem sportowym oraz trenerem zespołu City od Lusaka FC. To drużyna, która występuje dopiero na drugim poziomie w Zambii, jednak jej ambicje właścicieli sięgają zdecydowanie wyżej. Z zaciekawieniem będziemy obserwować drogę młodego szkoleniowca w zambijskim futbolu.
Mateusz Łajczak w Arabii Saudyjskiej
Ciekawostkę trenerską w egzotycznych kierunkach jest również Mateusz Łajczak, czyli analityk współpracujący w przeszłości m.in. z kadrą Polski prowadzoną przez Jerzego Brzęczka. Od lipca 2021 roku pracuje w Arabii Saudyjskiej, gdzie był członkiem sztabu szkoleniowego Słowaka Martina Seveli. Po zwolnieniu pierwszego trenera młody Polak zaczepił się jeszcze u Belga Svena Vandebroecka, jednak jemu również podziękowano. W konsekwencji Mateusz Łajczak został tymczasowym trenerem w Abha Club i w swoim debiucie wygrał. Kto wie, czy nie zostanie w Arabii Saudyjskiej na dłużej. Jego obserwacje i wnioski mogą być cennym wsparciem dla Czesława Michniewicza. Już niedługo Polacy zagrają z Arabią Saudyjską na mundialu w Katarze.
Sukcesy Marka Zuba na Litwie
Ze świeżych historii warto przytoczyć sylwetkę Marka Zuba. Obecnie to trener z największymi sukcesami zagranicznymi w ostatnich latach. Z dużym powodzeniem trenował Żalgiris Wilno. Drużynę ze stolicy Litwy poprowadził do dwóch mistrzostw kraju i jednego wicemistrzostwa. Ponadto trzykrotnie zdobywał Puchar Litwy i raz superpuchar. Na swoim koncie ma jeszcze pracę w takich zagranicznych zespołach jak: Liaoning Shenyang (Chiny), Spartaks Jurmała i FK Tukums 2000 (Łotwa), Szachcior Soligorsk (Białoruś), Toboł Kustanaj (Kazachstan). Obecnie pozostaje bez pracy, jednak nie jest wykluczone, że ponownie spróbuje swoich sił w klubach zagranicznych.
Maciej Skorża na Dalekim Wschodzie
Swoich sił na Dalekim Wschodzie próbował Maciej Skorża. Były asystent w reprezentacji Polski i uznany trener ligowy pracował w zespole Ettifaq FC z Arabii Saudyjskiej, z którym zajął szóste miejsce w lidze. Przed dwa lata prowadził także reprezentację u-23 Zjednoczonych Emiratów Arabskich, jednak bez większych sukcesów. Zdecydowanie lepsze wyniki osiąga w Polsce, gdzie zdobył już cztery mistrzostwa kraju (z Wisłą Kraków i Lechem Poznań).
Krótki epizod Probierza w Grecji
Ostatnie lata to także krótki epizod Michała Probierza w Grecji. Wyjechał z Polski po dobrych wynikach osiąganych ze słabym ŁKS-em Łódź. Potencjał trenerski Michała Probierza dostrzegli włodarze Arisu Saloniki. Szkoleniowiec odmienił oblicze drużyny i pozwolił jej wyjść ze strefy spadkowej. Forma zespołu rosła, jednak po kilku miesiącach Michał Probierz zrezygnował w pracy w Salonikach ze względu na problemy finansowe klubu. W kilka tygodni wyprowadził jednak zespół na prostą i awansował z nim do 1/8 Pucharu Grecji.
Bartosz Grzelak – szwedzki trener o polskich korzeniach
Warto też przytoczyć sylwetkę Bartosza Grzelaka. Choć urodził się w Stargardzie Szczecińskim, to jednak jeszcze jako dziecko wyemigrował do Szwecji i tam zdobywał doświadczenie piłkarskie i trenerskie. W ostatnich latach dał się jednak poznać z dobrej strony. Pracował jako asystent w reprezentacji Szwecji do lat 21, a także w AIK Solna. W latach 2020-22 prowadził zespół AIK jako pierwszy trener i z młodą i niedoświadczaną drużyną osiągał bardzo dobre wyniki. To sprawiło, że na jego osobę zwróciły uwagę polskie kluby i nie jest wykluczone, że z czasem trener trafi do Ekstraklasy. Miał takie oferty niedawno, m.in. z Górnika Zabrze, ale zdecydował się w marcu 2023 roku podjąć pracę w węgierskim MOL Fehervar, z którym walczy o utrzymanie. W ostatnim pełnym sezonie jego pracy w AIK drużyna została wicemistrzem Szwecji i przegrała tytuł gorszym bilansem bramkowym z Malmo FF.
Obieżyświat Franciszek Smuda
Popularny Franz popularność zyskał, pracując w polskich klubach oraz w kadrze Polski. Nie każdy zdaje sobie jednak sprawę z tego, że na koncie ma prace w kilku zagranicznych zespołach. Ostatecznie bez żadnych większych sukcesów. Prowadził m.in. takie drużyny jak: Altay SK i Konyaspor (Turcja), Omonia Nikozja (Cypr) i Jahn Regensburg (Niemcy).
Piotr Nowak i sukcesy za Oceanem
Kolejnym ciekawym przykładem jest Piotr Nowak. Uznany reprezentant Polski w piłce nożnej na koniec kariery grał w Stanach Zjednoczonych. Tam też rozpoczął swoją karierę trenerską. Od jego największego sukcesu minęło już prawie 20 lat. Jest nim zdobycie mistrzostwa ligi MLS z drużyną DC United w sezonie 2003/04. Z tą samą ekipą sięgnął również po Supporters Shield w sezonie 2005/06. Drugim klubem w MLS, który prowadził, była Philadelphia Union. Pracował również jako pierwszy trener reprezentacji Stanów Zjednoczonych do lat 23., a także asystent w seniorskiej kadrze USA. Ostatnią zagraniczną przygodą było prowadzenie reprezentacji Antigua i Barbuda. Obecnie ze zmiennym szczęściem próbuje swoich sił w polskich zespołach (Lechia Gdańsk, Jagiellonia Białystok).
Henryk Kasperczak – sukcesy klubowe i reprezentacyjne
Czasy nieco bliższe to m.in. historia Henryka Kasperczaka, który jest niezwykle ceniony we Francji oraz w krajach Afryki. Oczywiście odnosił również sukcesy na krajowym podwórku z Wisłą Kraków. W swojej karierze prowadził m.in.: takie zespoły klubowe jak: AS Saint-Étienne, FC Metz, OSC Lille, RC Strasbourg, HSC Montpellier, SC Bastia (Francja), Al Wasl Club (Zjednoczone Emiraty Arabskie), Shenyng Sealion (Chiny) i AO Kawala (Grecja). Dużą renomę przyniosły mu sukcesy reprezentacyjne. Prowadził m.in. takie drużyny jak: Tunezja (dwukrotnie), Mali (dwukrotnie), Maroko, Wybrzeże Kości Słoniowej i Senegal.
Do największych zagranicznych sukcesów trenerskich Henryka Kasperczaka należą: drugie miejsce w Pucharze Narodów Afryki 1996 (z Tunezją), trzecie miejsce w Pucharze Narodów Afryki 1994 (z Wybrzeżem Kości Słoniowej), czwarte miejsce w Pucharze Narodów Afryki 2022 (z Mali), puchar Francji (FC Metz) oraz ćwierćfinał Pucharu Zdobywców Pucharów (HSC Montpellier). W 1990 roku został wybrany trenerem roku we Francji w plebiscycie prestiżowego magazynu France Football.
Janusz Wójcik i jego historia
Sporo czasu w zagranicznych klubach i drużynach narodowych spędził Janusz Wójcik, choć jego największym sukcesem w karierze było wicemistrzostwo olimpijskie z kadrą Polski w 1992 roku. Później nie szło mu już tak dobrze. Na swoim koncie ma pracę w takich zagranicznych zespołach jak: Chur Fakkan (Zjednoczone Emiraty Arabskie), Khaleej FC i An-Nachda (Arabia Saudyjska) oraz Anorthosis Famagusta (Cypr). Ponadto prowadził reprezentację Syrii oraz kadrę do lat 23. Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Niestety bez większych sukcesów. Za granicą nie szło mu już tak dobrze popularne „golenie frajerów”.
Jerzy Engel na Cyprze
Jerzy Engel to kolejny polski trener, który upodobał sobie pracę na Cyprze. Na tej wyspie prowadził m.in.: Apollon Limassol, APOP Pafos, Nea Salamis i Aris Limassol. To po tej przygodzie odnosił największe sukcesy z Polonią Warszawa, Wisłą Kraków i reprezentacją Polski. Na zakończenie pracy szkoleniowej przez jeden sezon prowadził również APOEL Nikozja. Do jego największych zagranicznych sukcesów należą: Puchar Cypru (APOEL Nikozja) oraz wicemistrzostwo Cypru (Apollon Limassol).
Ryszard Komornicki i jego Szwajcaria
Ryszard Komornicki to trener, który aktywny za granicą jest do dziś. Przez ponad 20 lat swojej kariery szkoleniowej przez długi czas prowadził zespoły w Szwajcarii lub był tam asystentem. Pracował m.in. w: FC Luzern, FC Wohlen, FC Aarau, FC Zürich, FC Chiasso, FC Wil i FC Solothurn. Niestety nie święcił tam większych sukcesów. W jego karierze trenerskiej znalazł się również epizod w egipskim El Gouna FC, gdzie był asystentem. Rolę tą pełnił również w niemieckim 1. FC Kaiserslautern.
Egzotyczny epizod Henryka Apostela
W swojej karierze trenerskiej egzotyczny epizod zanotował Henryk Apostel. Były trener reprezentacji Polski prowadził przez jeden sezon zespół Sur SC, który występował wówczas w ormiańskiej ekstraklasie. Wcześniej przez trzy lata Henryk Apostel prowadził polonijny zespół Orły Chicago.
Cypryjski sukces Edwarda Lorensa
Sukcesy zagraniczne ma na koncie Edward Lorens. W sezonie 2002/03 prowadził Anorthosis Famagusta z Cypru, gdzie zastąpił Janusza Wójcika. Z zespołem sięgnął po krajowy puchar oraz wicemistrzostwo Cypru. Po roku pracy na wyspie na Morzu Śródziemnym powrócił do kraju. Karierę trenerską zakończył w 2005 roku.
Kazimierz Górski – legenda polskiej piłki
Zestawienie powinniśmy rozpocząć od prawdziwej legendy polskiej piłki. Kazimierz Górski odnosił spektakularne sukcesy z reprezentacją Polski w piłce nożnej, jednak nie każdy zdaje sobie sprawę z tego, że z powodzeniem trenował również poza granicami naszego kraju. Po sukcesach z kadrą znalazł swoją trenerską przystań w Grecji. Tam pracował w takich klubach jak: Panathinaikos Ateny, Olympiakos Pireus, AGS Kastoria i Ethnikos Pireus. Na swoim koncie ma cztery tytuły mistrza Grecji (3 z Olympiakosem, 1 z Panathinaikosem), trzy Puchary Grecji (z Panathinaikosem, AGS Kastoria i Olympiakosem) oraz Puchar Bałkanów z Panathinaikosem. Tym samym na stałe zapisał się w historii zarówno polskiej, jak i greckiej piłki.
Jacek Gmoch – pierwszy analityk
Pozostając w Grecji, należy wspomnieć o Jacku Gmochu. Był asystentem Górskiego w kadrze, a następnie postawił na indywidualną karierę trenerską. Po dwuletniej kadencji na stanowisku pierwszego trenera reprezentacji Polski, zdecydował się na emigrację. Wcześniej przez moment prowadził amerykańską drużynę Polish Eagles SC. Od 1979 roku rozpoczęła się jego przygoda z klubami zagranicznymi. Po krótkim epizodzie w norweskim Skeid Football przeniósł się do Grecji, gdzie z czasem stał się prawdziwą legendą. W Grecji prowadził m.in.: PAS Janina, Panathinaikos Ateny, AE Larisa, AEK Ateny, Olympiakos Pireus, Aris Saloniki, Ethnikos Pireus, PS Kalamata, czy Panionos. O szacunku do jego osiągnięć świadczy m.in. to, że w 2010 roku tymczasowo wrócił na ławkę Panathinaikosu, aby wspomóc swój były klub. W Grecji pracował we wszystkich liczących się w tamtych czasach zespołach. W swojej karierze trenerskiej przez kilka lat pracował jeszcze z cypryjskim APOEL Nikozja.
Największe sukcesy w zagranicznej piłce jako trener odnosił z klubami: Panathinaikos (mistrzostwo, wicemistrzostwo i puchar Grecji, półfinał Pucharu Europy), AE Larisa (mistrzostwo, wicemistrzostwo Grecji), APOEL Nikozja (mistrzostwo, puchar i dwa superpuchary Cypru), AEK Ateny (wicemistrzostwo Grecji) i Olympiakos Pireus (wicemistrzostwo Grecji).
Andrzej Strejlau w Grecji i w Chinach
Swoje sukcesy w Grecji odnosił również Andrzej Strejlau. Pracował tam w PAS Janina i AE Larisa. Z tym drugim zespołem zdobył Puchar Grecji, co było pierwszym trofeum w historii klubu. Ponadto doprowadził drużynę do ćwierćfinału Pucharu Zdobywców Pucharów. Za swoje zasługi otrzymał honorowe obywatelstwo Larisy. Na zakończenie swojej kariery trenerskiej pracował w chińskim Shenhua FC. Wcześniej zanotował również epizod na Islandii, gdzie prowadził zespoły seniorów i juniorów Knattspyrnufélagið Fram.
Zagraniczna praca Antoniego Piechniczka
Kolejnym selekcjonerem reprezentacji Polski z wyjazdem do zagranicznych drużyn jest Antoni Piechniczek. Choć nie odnosił spektakularnych sukcesów, to pracował w takich zespołach jak: Espérance Tunis (Tunezja), Asz-Szabab Dubaj (Zjednoczone Emiraty Arabskie) i Ar-Rajjan SC (Katar). Prowadził również reprezentacje Tunezji i Zjednoczonych Emiratów Arabskich.
Wojciech Łazarek i jego zagraniczne podboje
Cenionym za granicą szkoleniowcem był również Wojciech Łazarek. Choć na jego koncie brak spektakularnych sukcesów, to jednak z mniejszym lub większym powodzeniem trenował takie zespoły jak: Trelleborgs FF (Szwecja), Hapoel Kefar Sawa (Izrael), Al-Masry SC (Egipt), Ettifaq FC (Arabia Saudyjska) oraz reprezentacja Sudanu.
Ryszard Kulesza na północy Afryki
Przez wiele lat na północy Afryki pracował Ryszard Kulesza. Odpowiadał m.in. za grę reprezentacji Tunezji w latach 1981-83. Ponadto na koncie ma pracę w takich zespołach jak: MC Wadżda (Maroko), CS Sfaxien i CA Bizertin (Tunezja). Do dziś wspominany jest w Tunezji jako trener, który wniósł do tamtejszej piłki wiele dobrego.
Dlaczego było tak dobrze, a teraz jest przeciętnie?
Analizując historię polskich trenerów w zagranicznych klubach i reprezentacjach, nietrudno dojść do kilku wniosków. Przede wszystkim największe sukcesy odnosili wtedy, gdy kadra Polski była na topie. Po sukcesach z reprezentacją łatwiej było im o angaż w czołowych klubach w danym kraju. To sprawiało, że od razu startowali z wyższej pozycji za granicą i walczyli o trofea. Obecnie jedynym wyjątkiem jest Marek Zub, jednak ligi litewskiej nie sposób porównywać z grecką, w której sukcesy odnosili Kazimierz Górski i Jacek Gmoch.
Sukcesy zagraniczne Henryka Kasperczaka i Piotra Nowaka to przykłady trenerów, którzy karierę szkoleniową rozpoczynali w innym systemie. Pierwszy we Francji, a drugi w Stanach Zjednoczonych. To tam zbudowali swoją markę. Krótkie i nieudane epizody zagraniczne Michała Probierza i Macieja Skorży potwierdzają, jak trudno jest obecnie polskim trenerom odnosić sukcesy zagraniczne. Jeżeli dostają propozycje pracy, to raczej w zespołach z drugiego szeregu. Po sukcesie na Euro 2016 blisko zagranicznego kontraktu był Adam Nawałka, jednak ostatecznie żaden z dobrych zespołów nie zdecydował się na jego zatrudnienie.
Bez spektakularnego sukcesu polskiej reprezentacji lub polskich klubów w Europie, trudno będzie o dostrzeżenie polskiej myśli szkoleniowej za granicą. Tym bardziej że wiele z polskich drużyn prowadzą zagraniczni trenerzy. To na pewno nie pomaga w promowaniu szkoleniowców znad Wisły. Promykiem nadziei może być Marek Papszun z Rakowa Częstochowa. Kto wie, czy nie otrzyma szansy spróbowania swoich sił w lepszym klubie zagranicznym. Jednak wiele wskazuje na to, że sukcesy Kazimierza Górskiego i Jacka Gmocha wspominać będziemy jeszcze latami.