Na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci polscy siatkarze odnosili spektakularne sukcesy, z Mistrzostwem Olimpijskim i tytułami Mistrzów Świata włącznie. Nie byłoby ich bez znakomitych szkoleniowców, którzy potrafili poprowadzić zespół do zwycięstw. Przedstawiamy sylwetki wybranych trenerów reprezentacji Polski, którzy zapisali się w historii siatkówki.
Romuald Wirszyłło
Pierwszym z trenerów reprezentacji Polski w siatkówce mężczyzn był Romuald Wirszyłło. To jego nazywa się prawdziwym „ojcem” siatkówki w Polsce. Kadrę biało-czerwonych prowadził w latach 1948-49, w tym także w pierwszym meczu naszej reprezentacji w historii, który odbył się 28 lutego 1948 roku w Warszawie. Pierwszym rywalem naszych siatkarzy była drużyna Czechosłowacji. Co ciekawe, Romuald Wirszyłło był jednocześnie trenerem męskiej i kobiecej reprezentacji.
Tadeusz Szlagor
To pierwszy szkoleniowiec, który z reprezentacją Polski sięgnął po międzynarodowy sukces. Miało to miejsce w 1967 roku w Turcji, gdy siatkarze pod wodzą Tadeusza Szlagora wywalczyli brązowy medal Mistrzostw Europy. Ówczesna reprezentacja Polski zaliczała się do czołówki światowej i regularnie kończyła turnieje mistrzowskie w pierwszej 8. Tadeusz Szlagor był trenerem w latach 1966-73, po czym zastąpił go słynny Hubert Wagner.
Hubert Wagner
Bez wątpienia jest najbardziej znanym trenerem w historii polskiej siatkówki, a jego pseudonim „Kat” odnosi się do morderczych treningów, które serwował swoim podopiecznym. Najpierw był zawodnikiem, a następnie trzykrotnie trenerem kadry w latach 1973-76, 1983-86 i 1996-98. Największe sukcesy wiążą się z pierwszą kadencją tego szkoleniowca. W 1974 roku reprezentacja Polski wywalczyła Mistrzostwo Świata w Meksyku, a dwa lata później w Montrealu sięgnęła po złoto olimpijskie. Pomiędzy tymi turniejami w 1975 roku odbyły się jeszcze Mistrzostwa Europy w Belgradzie, z których biało-czerwoni wrócili ze srebrnym medalem. Prawdopodobnie była to najmocniejsza reprezentacja Polski w historii.
Podczas drugiej swojej kadencji w roli szkoleniowca Hubert Wagner poprowadził zespół na Mistrzostwach Europy rozgrywanych w 1983 roku w Berlinie. Nasi reprezentanci zdobyli wówczas srebrny medal. Był to ostatni międzynarodowy sukces legendarnego Huberta Wagnera w roli trenera reprezentacji Polski.
Jerzy Welcz
Po Hubercie Wagnerze reprezentację Polski przejął Jerzy Welcz, który wcześniej był jego asystentem. Welcz prowadził kadrę w latach 1976-79, a jego największym sukcesem jest wicemistrzostwo Europy w roku 1977 podczas imprezy rozgrywanej w Finlandii. W 1979 rozstał się z kadrą Polski i wyemigrował do Grecji, gdzie z sukcesami prowadził tamtejszą reprezentację oraz drużyny klubowe.
Aleksander Skiba
Trenerem polskiej reprezentacji po Jerzym Welczu został Aleksander Skiba. Ten utytułowany zawodnik był członkiem reprezentacji, która w 1974 sięgnęła po Mistrzostwo Świata. Reprezentację Biało-Czerwonych prowadził w latach 1979-83. W tym czasie zajął wysokie – czwarte miejsce na Igrzyskach Olimpijskich w Moskwie oraz wywalczył dwa wicemistrzostwa Europy z rzędu. Po pierwszy medal w roli trenera kadry sięgnął w 1979 roku we Francji, a drugi dorzucił w 1981 roku w Bułgarii. Po paśmie tych sukcesów z polską kadrą wyjechał do Włoch, gdzie prowadził reprezentacje juniorskie oraz seniorską. Miejsce Skiby w polskiej kadrze ponownie zajął Hubert Wagner.
Raul Lozano
Po latach 70. i 80., które obfitowały w liczne sukcesy polskiej reprezentacji w siatkówce mężczyzn, przyszedł okres posuchy. Na kolejny spektakularny sukces musieliśmy poczekać do 2006 roku, gdy z kadrą pracował Argentyńczyk Raul Lozano. Warto zwrócić uwagę na to, że prowadzący reprezentację Polski w latach 2005-08 Lozano, był dopiero pierwszym obcokrajowcem na tym stanowisku. Jego największy sukces z kadrą to wicemistrzostwo Świata zdobyte w 2006 roku w Japonii. Był to moment przełomowy w najnowszej historii polskiej siatkówki, ponieważ sprawił, że po ponad dwóch dekadach na stałe wróciliśmy do światowego topu. Pod wodzą Argentyńczyka zajęliśmy 5. miejsce na Igrzyskach Olimpijskich w Pekinie (2008) oraz awansowaliśmy do półfinału Ligi Światowej w 2007 roku. Ostatecznie ten ostatni turniej zakończyliśmy na 4. miejscu.
Daniel Castellani
Po Raulu Lozano kadrę siatkarzy na niespełna dwa lata objął kolejny Argentyńczyk – Daniel Castellani. Choć nie pracował z reprezentacją długo i zdarzały mu się bardzo słabe wyniki, to jednak to pod jego wodzą zdobyliśmy pierwsze Mistrzostwo Europy w historii. Miało to miejsce w 2009 roku, gdy Polacy okazali się najlepsi w Europie podczas turnieju rozgrywanego w Turcji. Po tym turnieju przyszły słabsze rezultaty, w tym 10. miejsce w Lidze Światowej i dopiero 13. miejsce na Mistrzostwach Świata we Włoszech. Wówczas władze Polskiego Związku Piłki Siatkowej pożegnały się z Danielem Castellanim.
Andrea Anastasi
W latach 2011-13 trenerem polskich siatkarzy był Włoch Andrea Anastasi. Od pierwszych miesięcy odmienił polską kadrę, która jeszcze w 2011 roku zdobyła trzy medale na siatkarskich imprezach. Najpierw był brązowy medal Ligi Światowej, następnie brązowy medal Mistrzostw Europy w Austrii i Czechach, a rok zakończył się srebrem w Pucharze Świata. Kolejnym dużym sukcesem Anastasiego z polską kadrą było wygranie Ligi Światowej w 2012 roku. Niestety gorzej Biało-Czerwonym poszło na Igrzyskach Olimpijskich w Londynie, gdzie odpadli już w ćwierćfinale. Andrea Anastasi pożegnał się z kadrą w 2013 roku po serii słabszych występów w Lidze Światowej i Mistrzostwach Europy.
Stéphane Antiga
Francuz Stéphane Antiga został trenerem kadry w 2013 roku i prowadził ją do października 2016 roku. W tym czasie poprowadził polski zespół do tytułu Mistrza Świata podczas turnieju rozgrywanego w 2014 roku w Polsce. Był to znakomity występ naszych siatkarzy i jednocześnie pierwszy wielki sukces Antigi jako trenera. Jego nominacja na szkoleniowca Biało-Czerwonych wywołała sporo kontrowersji, jednak szybko się obroniła. Rok później reprezentacja Polski zajęła 3. miejsce w rozgrywkach Pucharu Świata i 5. miejsce w Mistrzostwach Europy. Francuz prowadził Polaków do 2016 roku, kiedy PZPS zdecydował o rozstaniu z tym szkoleniowcem.
Vital Heynen
Ostatnim trenerem, który odnosił sukcesy z reprezentacją Polski był Belg Vital Heynen. Objął kadrę narodową na początku 2018 roku i prowadził ją do 19 września 2019 roku. W tym czasie Polacy obronili tytuł Mistrzów Świata podczas turnieju rozgrywanego w 2018 roku w halach we Włoszech i w Bułgarii. Do tego reprezentacja Polski dołożyła dwa brązowe medale z Mistrzostw Europy z 2019 i 2021 roku. Ponadto w Lidze Narodów dwukrotnie uplasowaliśmy się na podium, zajmując 2. miejsce w 2021 roku i 3. miejsce w 2019 roku. Ostatni z dużych sukcesów Vitala Heynena jako szkoleniowca to 2. miejsce w Pucharze Świata 2019.
Choć trener ten odnosił ogromne sukcesy z reprezentacją Polski, to jednak nie powiodło mu się w najważniejszym turnieju jego kadencji. Polacy ponownie odpadli w ćwierćfinale Igrzysk Olimpijskich. Już wtedy mówiło się o potencjalnym rozstaniu z Belgiem, który miał jeszcze szansę poprawić Polaków w Mistrzostwach Europy, gdzie jako gospodarz zdobyliśmy brązowy medal.
Czy Nikola Grbić dołączy do tego grona?
Na początku 2022 roku trenerem reprezentacji Polski w siatkówce mężczyzn został Nikola Grbić. Serb przez lata był czołowym rozgrywającym świata, a od 2014 skutecznie prowadzi swoją karierę w roli szkoleniowca. Przez cztery lata prowadził reprezentację Serbii, a teraz został trenerem Polaków. Na stanowisku zastąpił Vitala Heynena. Już za kilka lub kilkanaście miesięcy przekonamy się, czy Nikola Grbić dołączy do grona najbardziej utytułowanych trenerów męskiej reprezentacji w historii polskiej siatkówki.